Oświadczenie ERGA o konieczności istnienia niezależnych mediów
12.01.2016
Wszystkie kraje członkowskie Unii Europejskiej zobowiązały się do przestrzegania Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej, w tym do poszanowania wolności i pluralizmu mediów. Jakiekolwiek ograniczenia tej wolności niosą za sobą ryzyko podważenia niezależności mediów.
Niezależność mediów jest kamieniem węgielnym europejskich demokracji, umożliwia obywatelom wyrabianie sobie własnych opinii i nie uleganie w żaden sposób wpływom innych podmiotów, w tym państwa.
Nowe prawo o mediach publicznych, które obowiązuje w Polsce od 7 stycznia 2016 r. zawiera nowe postanowienia pozbawiające niezależnego regulatora – Krajową Radę Radiofonii i Telewizji – prawa do mianowania i odwoływania zarządów i rad nadzorczych mediów publicznych. Te uprawnienia zostały przekazane Ministrowi Skarbu. Nowe prawo kończy również kadencje zarządów i rad nadzorczych tych mediów ze skutkiem natychmiastowym. Wszyscy nowi członkowie zarządów i rad nadzorczych mediów publicznych zostaną mianowani wyłącznie z woli Ministra Skarbu, bez żadnego wymogu zapewnienia pluralizmu w tych nominacjach. Nie będzie już określonej kadencji zarządów i rad nadzorczych, a ich członkowie będą mogli być odwołani w każdej chwili, także wyłącznie na podstawie woli Ministra Skarbu.
Te niedawne wydarzenia oraz zapowiedzi polskiego rządu dotyczące wpływu na program nadawców publicznych rodzą poważne zastrzeżenia co do zabezpieczeń niezależności mediów w Unii Europejskiej. Dowodzą one jasno, że ochrona niezależnych mediów w całej Europie nie może być uważana za pewną i wymaga stałej uwagi ze strony wszystkich odpowiednich instytucji.
W 2015 r. Europejska Grupa Regulatorów ds. audiowizualnych usług medialnych (ERGA) wydała oświadczenie podkreślające wagę decydującej roli, jaką media audowizualne odgrywają w zagwarantowaniu wolności słowa, promowaniu swobody wymiany informacji i idei oraz pomocy ludziom w podejmowaniu decyzji na podstawie pełnej wiedzy o faktach, co pogłębia i umacnia demokrację
[1]. Obecnie ERGA przypomina to oświadczenie i dodatkowo podkreśla, że otwarte i pozbawione politycznych wpływów procedury wyboru, mianowania i odwoływania najważniejszych osób kierujących mediami audiowizualnymi są ważnym narzędziem zabezpieczającym wykonywanie przez nie swojej roli.
Niezależność mediów wymaga także mocnej ochrony w postaci niezależnego nadzoru, broniącego je przed niewłaściwą interwencją ze strony rynku i państwa. W oświadczeniu z października 2014 r.
[2]a także w niedawnym raporcie o niezależności regulatorów mediów audiowizualnych
[3], ERGA zalecała by w bliskiej już nowelizacji Dyrektywy Audiowizualnej znalazły się mocniejsze zabezpieczenia niezależności narodowych regulatorów mediów audiowizualnych służące ochronie naszych wolnych i otwartych społeczeństw. Najnowsze wydarzenia w Polsce potwierdzają wagę tej rekomendacji.
ERGA wzywa wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej do aktywności na rzecz przestrzegania zasady niezależności mediów we wszystkich krajach członkowskich UE. ERGA z uznaniem przyjmuje działania już podjęte przez Komisję Europejską i wzywa ją do dalszego, aktywnego monitoringu wydarzeń oraz do podjęcia
wszelkich niezbędnych kroków dla wsparcia wolnych i niezależnych mediów, włącznie z podjęciem zdecydowanych działań przeciwko osłabianiu ich niezbędnych zabezpieczeń instytucjonalnych.
Informacja prasowa Europejskiej Grupy Regulatorów ds. audiowizualnych usług medialnych (ERGA) o konieczności istnienia niezależnych mediów
