KRRiT - Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji

Dzień bezpiecznego Internetu: lepszy Internet zależy od nas wszystkich

Organizatorami polskiego Dnia Bezpiecznego Internetu jest Polskie Centrum Programu Safer Internet, które tworzy NASK i Fundacja Dzieci Niczyje. Obchody trwają przez cały miesiąc. W większości krajów rozpoczynają się tematyczną konferencją. W jej polskiej edycji debatowali przedstawiciele instytucji, organizacji pozarządowych, lokalni organizatorzy działań, nauczyciele i młodzież.
 
Panel z udziałem młodych internautów
W jednym z dwóch paneli tegorocznej konferencji tematycznej udział wzięli młodzi internauci (14-20 lat), którzy współtworzą Internet poprzez innowacje, twórczość i aktywność społeczną oraz mają na tym polu swoje osiągnięcia. Wypowiadali się m.in.: autorka nagrodzonego bloga dla nastolatek, e-biznesmeni, twórcy docenionych na rynku aplikacji, czy elektroniki użytkowej. Opowiadali, co ich zdaniem znaczy lepszy Internet i jaką jego przyszłość przewidują oraz czego oczekują od pokolenia dorosłych w związku z rozwojem nowych technologii, a także co sądzą o wprowadzeniu nauki programowania do szkolnej podstawy programowej.   
 
Przegląd nowych oraz funkcjonujących projektów w zakresie bezpieczeństwa dzieci w Internecie
NASK:

• Plik i folder. Odkrywcy Internetu: materiały edukacyjne dla klas IV-VI (poprzednio dostępne były materiały dla klas młodszych) - 4 filmy i scenariusze zajęć;
• Zostań znajomym swojego dziecka: obecnie 5 filmów, na wiosnę tego roku zapowiadanych kolejnych pięć;
• Projekt Kursor: materiały multimedialne dla szkół; 
• Dwa nowe modułowe kursy e-learningowe: jeden dla nauczycieli i dyrektorów szkół o bezpieczeństwie w Internecie, drugi przeznaczony dla gimnazjalistów kurs e-learningowy „Nie dla hejtu”;

Fundacja Orange: przeznaczony dla rodziców, opiekunów i edukatorów kurs e-learningowy „Bezpiecznie Tu i Tam”: pięć modułów tematycznych; dla edukatorów będą stworzone materiały edukacyjne, istnieje wersja dla słabowidzących i słabosłyszących;

Centrum Edukacji Obywatelskiej: otwarty kurs e-learningowy „Miej oko na nienawiść” w ramach programu Nien@wiść. Jestem przeciw!;

Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego: projekt „Tydzień z Internetem”. Tegoroczna edycja przewidziana jest na 14-20 marca. Jej tematem przewodnim jest „Bezpieczny, świadomy konsument”. Obejmuje 2100 instytucji i 48 tys. osób;

Ośrodek Rozwoju Edukacji we współpracy z NASK: szkoleniowy program liderski dla nauczycieli i psychologów szkolnych; kolejna edycja planowana jest po wakacjach tego roku;

UPC: zapowiedź powstania scenariuszy do podręcznika „The web we want” (o podręczniku pisaliśmy w Drogowskazie Medialnym);

Facebook: nowa (druga) odsłona programu „Zastanów się zanim udostępnisz” przeznaczona dla młodzieży gimnazjalnej i prowadzona w tysiącach szkół w Polsce; funkcjonujące standardy społeczności i zgłaszanie naruszeń;

Fundacja Dzieci Niczyje: dwie nowe aplikacje mobilne: „Best App” (katalog bezpiecznych aplikacji dla dwóch kategorii wiekowych: 3-4 lata i 5-6 lat) oraz aplikacja dla przedszkolaków „Necio”.
Niektóre materiały są do pobrania na wymienionych poniżej stronach internetowych.
 
Raport Dyżurnet.pl za 2015 r.
Działający w NASK Dyżurnet.pl to jedyny istniejący w Polsce zespół przyjmujący zgłoszenia o niebezpiecznych treściach dla najmłodszych użytkowników Internetu (patrz też: link do artkułu na stronie KRRiT na temat Dyżurnet.pl).

W 2015 r. zespół przyjął ponad 14 tys. zgłoszeń niebezpiecznych treści, z czego 11 tys. (86 proc.) dotyczyło materiałów określanych jako przedstawiające seksualne wykorzystanie dzieci (tzw. CSAM - child sexual abuse materials), potocznie zwanych pornografią dziecięcą. Ponad 3 tys. zgłoszonych treści CSAM zostało zakwalifikowanych jako uzasadnione, a 200 przypadków zostało przekazanych policji.

99 proc. zgłoszeń dokonywanych jest przez indywidualnych użytkowników Internetu, którzy natrafili ich zdaniem na nielegalne treści. Z roku na rok zwiększa się liczba przyjmowanych zgłoszeń (10 lat temu, na początku działalności zespołu, było ich 480). W 2015 r. odnotowano wzrost zgłoszeń o 29 proc. w stosunku do roku 2014. Liczba zgłoszeń pornografii dziecięcej (CSAM), w ostatnim roku wzrosła o 117 proc. w porównaniu z rokiem 2014. Z jednej strony świadczy to o wzroście świadomości zagrożeń, rozpoznawalności zespołu oraz odpowiedzialności internautów, a z drugiej o rosnącym problemie seksualizacji dzieci w Internecie.

Dyżurnet.pl nie tylko przyjmuje zgłoszenia, ale też podejmuje działania zmierzające do usuwania z sieci treści szkodliwych dla małoletnich, a ich autorzy i dystrybutorzy nie czuli się bezkarni i anonimowi. W raporcie czytamy, że 55 proc. nielegalnych materiałów znika z sieci w ciągu 48 godzin od zgłoszenia, a 80 proc. w ciągu tygodnia.

Analiza zgłoszeń pozwala też na rozpoznawanie nowych, niebezpiecznych trendów i zjawisk, o których można przeczytać w raporcie. Chodzi np. o rozpowszechnianie zdjęć wykradzionych z profili rodziców, czy o tzw. „sextortion”, czyli nową formę internetowego szantażu. Chodzi o grożenie ujawnieniem materiałów prezentujących ofiarę w seksualnym kontekście, które sprawca zdobywa przez kradzież lub namówienie do tego osoby małoletniej. Zjawisko to jest tym większym zagrożeniem, że ofiara w poczuciu wstydu rzadko zwraca się o pomoc do osób dorosłych i niechętnie ujawnia całe zdarzenie, w związku z czym stosunkowo długo podlega szantażowi. Opisanym w raporcie problemem są też techniki maskujące nielegalne treści na legalnych serwisach za pomocą personalizacji stron internetowych. Wrażliwym problemem jest też wchodzenie serwisów pornograficznych do domeny edu.pl na adresy wcześniej należące do szkół. Szkoły te z powodów technicznych rezygnują z prowadzenia stron w tej domenie i co za tym idzie, przestają wnosić należne opłaty, z czego skrupulatnie korzystają serwisy pornograficzne. Przykłady te wskazują na brak rozwiązań prawnych chroniących domenę edu.pl przed dostępem do treści przeznaczonych dla osób dorosłych, a także na problemy placówek edukacyjnych z administrowaniem własnych stron internetowych.
 
Przydatne linki
dbi.pl
saferinternet.pl
ore.edu.pl
edukacja.fdn.pl
dzieckowsieci.fdn.pl
getonlineweek.eu
facebook.com/safety
facebook.com/report (strona do zgłaszania naruszeń na Facebooku)
 
Opracowanie: Ewa Murawska-Najmiec, Departament Strategii