KRRiT - Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji

Media and Information Literacy Trendy

Konferencja zgromadziła kilkuset uczestników – naukowców i ekspertów, przedstawicieli mediów i  organów regulacyjnych, przedstawicieli krajowych organów administracji publicznej, nauczycieli i przedstawicieli organizacji pozarządowych. Uczestnicy pochodzili z kilkudziesięciu krajów, w tym z Afryki, Azji i obu Ameryk. Konferencja miała miejsce w kwaterze głównej UNESCO w Paryżu, co w tym kontekście odgrywało nie tylko praktyczną, ale i symboliczną rolę. Organizatorami konferencji była Komisja Europejska i UNESCO wraz z GAPMIL (Global Alliance Partners in Media and Information Literacy) i przedstawicielami projektu EMEDUS (European Media Literacy Education Study).

Projekt EMEDUS i krajowe sprawozdania nt formalnej i nieformalnej edukacji medialnej i informacyjnej

Projekt EMEDUS reprezentują: Uniwersytet Autonomiczny w Barcelonie, EAVI (Euroepan Assocciation for Viewer’s Interests), Uniwersytet Minho (Portugalia), Węgierski Instytut Badań na rzecz Edukacji i Rozwoju (OFI/HIERD), Włoski Instytut Studiów Politologicznych, Ekonomicznych i Społecznych (EURISPES) Słowacka Szkoła Komunikacji i Mediów (Skamba) oraz Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie. W ramach projektu powstało 30  krajowych raportów zarysowujących wybrane, główne rysy formalnej i nieformalnej edukacji w danym kraju. Raporty te mają ramowy, syntetyczny, a nie analityczny charakter, liczą kilka – kilkanaście stron i składają się z 7 krótko omówionych punktów. Zastosowanie w nich jednolitej struktury umożliwia łatwą nawigację i jest punktem wyjścia do badań porównawczych. Wszystkie raporty dostępne są tutaj, w tym raport dotyczący Polski. Zbiorczy, porównawczy, 180 stronicowy raport na temat edukacji formalnej, w którym autorzy wyłożyli również założenia metodologiczne przeprowadzonego badania, znajduje się tutaj.

Cele i zadania paryskiej konferencji

Paryska konferencja przyczyniła się do odświeżenia na forum  międzynarodowym wysokiego szczebla tematu kompetencji medialnych i informacyjnych oraz roli, jaką w tym zakresie powinny odgrywać poszczególne zainteresowane strony, w tym władze krajowe.  Forum było także naturalnym miejscem wymiany doświadczeń i dobrych praktyk realizowanych w poszczególnych państwach.  Nadało ono także nowy impuls dyskusji na równie gorące, co nierozstrzygalne jeszcze tematy typu definicja media and information literacy, pytanie, czy należy tę definicję poszerzać, czy doprecyzowywać, jaka relacja łączy digital skills / computer literacy i media and information literacy (MIL), jak uczyć nauczycieli uczenia dzieci pod kątem edukacji medialnej i informacyjnej, jak prowadzić ustawiczną edukację dorosłych w tym zakresie w kontekście narodowych i kulturowych uwarunkowań oraz jak zrównoważyć edukację formalną i nieformalną, jak uczyć produkować wartościowe materiały audiowizualne, jak działać na rzecz podwyższenia poziomu dziennikarstwa będącego probierzem poziomu edukacji medialnej społeczeństwa, jak oddziaływać na władze krajowe, żeby zechciały dostrzec wagę wyzwań stojących przed obywatelami w  związku z konwergencją, globalizacją i ciągłymi przemianami społecznymi, na które odpowiedzi należy szukać  właśnie w edukacji  medialnej i informacyjnej itp. itp. Pytania tyleż słuszne, co retoryczne, dlatego też tego typu konferencje są zwykle mozaiką różnych bardziej lub mniej przystających do siebie obrazów i o ile czasem są w stanie stawiać trafną diagnozę, o tyle nie są w stanie szybko i skutecznie przedstawić gotowych do implementacji rozwiązań dla zdiagnozowanych przez siebie zjawisk.

Forum ma być impulsem do utworzenia Europejskiego Obserwatorium w zakresie MIL, a docelowym wynikiem jego prac ma być wydanie Deklaracji Paryskiej, czyli zbioru rekomendacji pod roboczym tytułem „Augmented MIL in the Digital Era”. Zgodnie z deklaracją organizatorów, propozycja  rekomendacji w tym zakresie ma być przedłożona do szerokich konsultacji  w lipcu br. 

GAPMIL: ogłoszenie ram i planu działania

Na paryskiej konferencji przedstawiciele GAPMIL  (Global Alliance Partners in Media and Information Literacy) przedstawili syntetyczny, interesujący dokument obrazujący strukturę i plan działania oraz listujący z nazwy i kraju pochodzenia 347 partnerów z całego świata. W dokumencie tym GAPMIL odwołał się zarówno do Deklaracji Grunwaldzkiej (1982 r.), Deklaracji Praskiej (2003), Proklamacji Aleksandryjskiej (2005), Deklaracji z Fezu (2011), Deklaracji Moskiewskiej (2012) oraz Deklaracji z Doha (2013). W kontekście tym warto również przypomnieć Deklarację Brukselską (2010), której robocze tłumaczenie na język polski  zostało przez KRRiT spopularyzowane w naszym kraju.

Życząc GAPMIL-owi powodzenia w pełnieniu jego misji,  pytaniem otwartym pozostaje pytanie o reprezentatywność tej organizacji, o siłę jej oddziaływania oraz o adekwatność środków i narzędzi, którymi dysponuje do realizacji zamierzonych celów.  Więcej informacji o inicjatywie GAPMIL znajduje się tutaj.

Podejmowane na Forum obszary tematyczne oraz dostęp do materiałów źródłowych i pomocniczych

Podczas dwudniowego Forum odbyło się 5 sesji plenarnych oraz łącznie 9 sesji równoległych dotyczących media and information literacy (MIL) w różnych kontekstach i ujęciach, między innymi w:

• kontekście europejskim (potrzeba utworzenia nowego paradygmatu w zakresie MIL),
• konieczności ujęcia MIL w podstawach  programowych edukacji formalnej;
• kontekście dialogu międzykulturowego i edukacji obywatelskiej i propokojowej;
• kontekście badań naukowych i ich ewaluacji;
• kontekście roli organów regulacyjnych oraz relacji komplementarności między regulacją a edukacją medialną i informacyjną;
• kontekście środowiska rodzinnego oraz medialnego;
• kontekście implikacji politycznych;
• kontekście promocji edukacji filmowej;
• kontekście edukacji nieformalnej i inkluzji społecznej;
• kontekście roli przemysłów medialnych.

Szczegółowy program  konferencji, lista uczestników, nazwiska i sylwetki panelistów, w tym tak znanych w  środowisku postaci jak Sonia Livingstone, Tapio Varis, Divina Frau-Meigs, czy José Manuel Pérez Tornero oraz ich wybrane artykuły i fragmenty publikacji, a także inne materiały źródłowe  i pomocnicze znajdują się  na stronie http://www.europeanmedialiteracyforum.org/ oraz na stronie UNESCO http://www.unesco.org/new/en/communication-and-information/media-development/media-literacy/ - w tym takie dokumenty jak:

• Media and Information Literacy: policy and strategy guidelines(2013); 
• Media and Information Literacy Curriculum for Teachers(2011);
• Towards Media and Information Literacy Indicators (2010);
• UNESCO Information Literacy Indicators: Validation Report (2010).
• Mapping Media Education Policies in the World. Visions, Programmes and Challenges (2009);
• Media development indicators: a framework for assessing media development (2009);
• Guidelines for Broadcasters on Promoting User-Generated Content and MIL (2009),

 
Wybrane wnioski końcowe

Edukacja medialna i informacyjna daje możliwość wypracowania narzędzi, które mają realny wpływ na edukację obywatelską i pro-pokojową (przytaczany na konferencji przykład pokazujący, jak przeprowadzenie wspólnej analizy krytycznej źródeł może zbliżyć do siebie palestyńskiego i izraelskiego studenta).  Niesie ona za sobą wartości uniwersalne - wzmacnia umiejętność krytycznego myślenia oraz uczy rozkodowywać przekazy w różnych kontekstach. Tym też wyróżnia się np. od edukacji cyfrowej czy informatycznej, które, zdaniem niektórych uczestników Konferencji, wchodzą w skład edukacji medialnej i informacyjnej, ale jako takie nie wzmacniają postawy spójności  społecznej, stanowią bowiem rodzaj edukacji narzędziowej, a nie podmiotowej. Kompetencje cyfrowe i informatyczne sprzyjają biegłości w posługiwaniu się technologią informacyjno-komunikacyjną oraz jak najlepszemu wykorzystaniu możliwości tej technologii. Cyfrowy obywatel to osoba świadoma swoich praw. Do tego potrzebuje jednak szerszych kompetencji opartych o trwałe wartości humanistyczne i społeczne. MIL needs to create the Internet of subjects to make sense of the Internet of things (MIL musi stworzyć Internet podmiotu, żeby nadać sens Internetowi rzeczy) powiedziała w okolicznosciowym wywiadzie prof. Divina Frau-Meigs z Francji. Obecnie obserwowane międzynarodowe trendy niosą natomiast ryzyko marginalizacji kompetencji medialnych i informacyjnych na rzecz kompetencji cyfrowych i informatycznych. Oba typy edukacji nie muszą ze sobą konkurować; powinny się dopełniać z pożytkiem dla jednostki i dla społeczeństwa obywatelskiego oraz społeczeństwa wiedzy. W tym duchu należy odczytywać hasło „No Coding Without  Decoding”, jakie prof. Divina Frau-Meigs zaproponowała na użytek paryskiego Forum.

Niektóre z podejmowanych w Paryżu zagadnień znajdą zapewne swoje odbicie w ujęciu krajowym podczas I Kongresu Edukacji Medialnej (Kraków, 25-26 września 2014 r.) pn. "Co z tą edukacją medialną? Uwarunkowania, cele i perspektywy w dobie dynamicznych zmian technologicznych, społecznych i kulturowych". Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji objęła to przedsięwzięcie swoim patronatem. Czytelników Drogowskazu Medialnego będziemy informować o przebiegu tej konferencji i płynących z niej wnioskach. 

Relację sporządziła obecna na paryskiej konferencji przedstawicielka KRRiT, Ewa Murawska-Najmiec.