Samoregulacja jako przykład wspierania edukacji medialnej przez KRRiT
21.01.2021
18 stycznia 2020 r. odbyła się konferencja prasowa Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji i Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy, z udziałem Związku Pracodawców Branży Internetowej IAB Polska oraz Polskiej Federacji Producentów Żywności, podczas której zostały zaprezentowane wyniki monitoringów w zakresie ochrony dzieci przed szkodliwymi treściami rozpowszechnianymi w telewizji i w Internecie.
Działania na rzecz ochrony dzieci w usługach audiowizualnych KRRiT traktuje jako wkład w upowszechnianie krytycznego odbioru mediów (edukacja medialna), co stanowi jedno z ustawowych zadań regulatora. Popularyzacja wiedzy o skutecznych narzędziach chroniących małoletnich służy podnoszeniu ogólnej świadomości użytkowników w zakresie odbioru przekazów medialnych.
Zgodnie z art. 6 ustawy o radiofonii i telewizji do zadań KRRiT należy inicjowanie i wspieranie samoregulacji i współregulacji w zakresie dostarczania usług medialnych. W latach 2014 -2020 zostały przyjęte samoregulacje, których stosowanie KRRiT postrzega nie tylko jako przykład dobrych praktyk w zakresie ochrony małoletnich przed szkodliwymi treściami w telewizji i Internecie, ale także jako element szeroko pojętej edukacji medialnej dzieci, młodzieży oraz rodziców, opiekunów czy pedagogów.
W 2014 r. przedsiębiorcy dostarczający treści audiowizualne przez Internet zrzeszeni w IAB Polska przyjęli Kodeks dobrych praktyk w sprawie szczegółowych zasad ochrony małoletnich w audiowizualnych usługach medialnych na żądanie. Zgodnie z jego zapisami, które stanowią doprecyzowanie art. 47e ust. 1 ustawy o radiofonii i telewizji, publiczne udostępnianie usługi na żądanie, w ramach której dostępne w katalogu treści są nieodpowiednie dla małoletnich odbiorców, może odbywać się tylko i wyłącznie przy zastosowaniu zabezpieczeń technicznych lub innych odpowiednich środków.
Departament Monitoringu Biura KRRiT objął monitoringiem 352 audycje i przekazy (zwiastuny) udostępniane w serwisach VoD.
Na podstawie przeprowadzonej analizy, w siedmiu przypadkach stwierdzono niezgodność zabezpieczenia technicznego audycji z art. 47e ust. 1 ustawy o radiofonii i telewizji, oraz doprecyzowującymi jego treść postanowieniami Kodeksu dobrych praktyk w sprawie szczegółowych zasad ochrony małoletnich w audiowizualnych usługach medialnych na żądanie.
Oznacza to, że skuteczność samoregulacji w odniesieniu do zbadanej próby wyniosła 98% i jest zauważalnie wyższa niż w poprzednich monitoringach weryfikujących jej skuteczność – w poprzednich badaniach oscylowała wokół 90%.
Podobną skutecznością cechuje się realizacja zobowiązań wynikająca z przyjętego przez dostawców usług medialnych w 2019 r. aktu samoregulacji Karta Ochrony Dzieci w Reklamie.
Samoregulacja, w zgodzie z art. 18 ust. 1, 3 i 5 urt, ma chronić dzieci jako adresatów przekazów reklamowych. Ma również przyczyniać się do ograniczenia nieuzasadnionej, niezwiązanej z naturą produktu oraz z koncepcją przekazu reklamowego ekspozycji aktorów dziecięcych występujących w reklamach. Karta Ochrony Dzieci w Reklamie reguluje ochronę najmłodszych przed przekazami zawierającymi treści podważające autorytet rodziców czy opiekunów, dyskryminujące ze względu na status materialny, czy też zawierające podteksty seksualne. Karta określa również sposób, w jaki powinni być traktowani małoletni aktorzy w procesie produkcji reklam i jakich sytuacji należy unikać w trosce o ich bezpieczeństwo.
Analizą objęto kilkadziesiąt programów telewizyjnych, zarówno uniwersalnych, jak i wyspecjalizowanych, a także kilkanaście polskich serwisów VoD, od niszowych po najbardziej popularne. Łącznie monitoringowi poddano ponad 2 mln wyemitowanych przekazów handlowych.
Wyniki monitoringu wskazują, że w zdecydowanej większości reklam adresowanych do dzieci lub z ich udziałem, nie doszło do naruszenia postanowień Karty (99,96%). Wątpliwości wzbudziły jedynie dwie reklamy telewizyjne promujące nową kolekcję butów dla dzieci oraz pożyczki gotówkowe. W analizowanych serwisach VoD nie stwierdzono naruszeń Karty.
KRRiT objęła też monitoringiem skuteczność Porozumienia nadawców telewizyjnych w zakresie reklamy żywności skierowanej do dzieci poniżej 12 roku życia, które weszło w życie 1 stycznia
2015 r. Wyniki pokazały, że przyniosło ono zaskakująco pozytywne efekty, m.in. programów dla dzieci zniknęły reklamy słodyczy i słonych przekąsek. Istotą tej samoregulacji jest zastosowanie się uczestników rynku do wskazań zawartych w Kryteriach Żywieniowych opracowanych przez Polską Federację Producentów Żywności i zatwierdzonych przez Instytut Żywności i Żywienia. Podpisując dokument, nadawcy zobowiązali się, że audycjom dla dzieci nie będą towarzyszyć przekazy handlowe produktów i napojów, których nadmierna obecność w diecie jest niewskazana.
Prezentacje:
Karta ochrony dzieci w reklamie. Efektywność przestrzegania przyjętych zobowiązań
Ochrona małoletnich w audiowizualnych usługach medialnych na żądanie (VOD)
Reklamy żywności w programach dla dzieci
Podsumowanie konferencji
