KRRiT - Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji

Rozporządzenie KRRiT w sprawie wzrostu udogodnień dla osób niepełnosprawnych wraz z Uzasadnieniem

Zgodnie z ustawą o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji z dn. 22 marca 2018 r. (Dz.U. z 16 maja 2018,Poz. 915),od stycznia 2019 r. rozpoczyna się pierwszy etap znacznego zwiększania kwot udogodnień dla osób niepełnosprawnych w programach telewizyjnych w kwartalnym czasie nadawania. W tej sprawie, 1 stycznia 2019 r., wchodzi w życie Rozporządzenie wykonawcze KRRiT.


Znowelizowana ustawa o radiofonii i telewizji przewiduje, że w 2019 r. suma kwot udogodnień dla osób niepełnosprawnych w programach telewizyjnych wynosić będzie co najmniej 15% kwartalnego czasu nadawania z wyłączeniem reklam i telesprzedaży (obecnie jest to co najmniej 10%), w latach 2020-2021 analogicznie będzie to co najmniej 25%, w latach 2022-2023 – co najmniej 35%, a od 2024 r. – co najmniej 50% kwartalnego czasu nadawania. Ponadto, zgodnie z ww. ustawą, w 2025 r. Przewodniczący KRRiT przedstawi Sejmowi, Senatowi oraz ministrowi właściwemu ds. kultury i ochrony dziedzictwa narodowego informację o realizacji przez nadawców obowiązków dot. zwiększania poziomu udogodnień dla osób niepełnosprawnych oraz o możliwości dalszego zwiększania poziomu tych udogodnień w kwartalnym czasie nadawania programu.       
 
Ustawa nakłada także na KRRiT obowiązek określenia w drodze rozporządzenia istotnych obszarów, związanych z praktyczną realizacją zwiększonych kwot udogodnień w kolejnych latach. W związku z powyższym, w dniu 15 listopada 2018 r KRRiT wydała takie Rozporządzenie. Zostało ono opublikowane w Dzienniku Ustaw w dniu 4 grudnia 2018 r. (Poz. 2261).
 
Przedmiotowe Rozporządzenie KRRiT określa następujące obszary:

1)      Rodzaje udogodnień dla osób niepełnosprawnych: definicje napisów dla niesłyszących, audiodeskrypcji i tłumaczenia na język migowy znajdują się w § 2 Rozporządzenia.

2)      Udział poszczególnych rodzajów tych udogodnień w łącznym czasie nadawania w zależności od pory emisji, charakteru programu i rodzajów audycji, które w tym programie przeważają. W docelowym roku 2024, w którym pełnowymiarowa suma udogodnień dla osób niepełnosprawnych w programach telewizyjnych ma wynosić co najmniej 50% kwartalnego czasu nadawania z wyłączeniem reklam i telesprzedaży, Krajowa Rada jako podstawową zasadę przyjęła następujący udział poszczególnych rodzajów udogodnień:

·         co najmniej 40% napisów dla osób niesłyszących;

·         co najmniej 7% audiodeskrypcji;

·          co najmniej 3% tłumaczenia na język migowy.

Wyżej wymieniony udział trzech rodzajów udogodnień (tj. napisów dla niesłyszących, audiodeskrypcji i tłumaczenia na język migowy) od 2024 r. będzie obowiązywał w programach uniwersalnych oraz wyspecjalizowanych, innych niż programy z przewagą audycji informacyjnych lub publicystycznych, programów filmowych, programów z przewagą audycji społeczno-religijnych lub programów przeznaczonych dla dzieci.

Na lata 2019-2023 Krajowa Rada odpowiednio pomniejszyła powyższe proporcje między poszczególnymi rodzajami udogodnień, biorąc pod uwagę, że zgodnie z ustawą o radiofonii i telewizji, w 2019 r. pełnowymiarowa suma udogodnień w tych programach ma wynosić co najmniej 15%, w 2020 i 2021 r. – co najmniej 25%, a w 2022 i 2023 r. – co najmniej 35%.

Udziały poszczególnych rodzajów udogodnień w ww. programach w rozbiciu na lata 2019-2024 zostały określone w § 4 Rozporządzenia.

Dla programów wyspecjalizowanych, zawierających co najmniej 50% audycji informacyjnych lub publicystycznych, lub co najmniej 50% filmów fabularnych, lub co najmniej 50% audycji dla dzieci, lub co najmniej 50% audycji społeczno-religijnych, Krajowa Rada określiła proporcje między trzema rodzajami udogodnień w zależności od charakteru programu, biorąc jednocześnie pod uwagę, że suma tych udogodnień w docelowym 2024 r. w każdym z wyszczególnionych profili
programowych ma wynosić co najmniej 50%, a w latach 2019-2023 odpowiednio co najmniej: 15%, 25% i 35% .

Udziały poszczególnych rodzajów udogodnień w ww. programach zostały określone w § 3 Rozporządzenia.
 
W związku z upoważnieniem ustawowym dotyczącym udziału udogodnień dla osób niepełnosprawnych w zależności od pory emisji, Krajowa Rada przyjmuje ze zrozumieniem oczekiwania środowisk osób niepełnoprawnych, by audycje z udogodnieniami były nadawane głównie w porze dziennej. Z drugiej jednak strony, KRRiT bierze pod uwagę ograniczone możliwości nadawców, którzy na mocy ustawy o radiofonii i telewizji zostali zobowiązani do systematycznego i znacznego zwiększania kwot udogodnień w latach 2019-2024.

Biorąc jednocześnie pod uwagę specyfikę i elastyczność ramówki (np. w porze nocnej nadawane są bezpośrednie transmisje sportowe z USA, gale typu Oskary itp., a niezaliczanie udogodnień w nadawanych o tej porze audycjach zniechęcałoby nadawców do ich realizacji), w § 11 Rozporządzenia Krajowa Rada określiła, że audycje z udogodnieniami powinny być nadawane w godzinach 5:00 - 3:00, zmniejszajac tym samym o dwie godziny dotychczas dozwolony całodobowy czas emisji tego typu audycji.

3)      Obniżone udziały poszczególnych rodzajów udogodnień z uwzględnieniem następujących kryteriów:

·         sposobu rozpowszechniania i liczby mieszkańców w zasięgu programu: obniżenie o ponad połowę (tj. do 13% w docelowym 2024 r.) wymiaru udogodnień w lokalnych programach naziemnych: patrz § 5 Rozporządzenia; 

·         specjalizacji programu – obniżenie o połowę (tj. do 25% w docelowym 2024 r.) wymiaru udogodnień w programach muzycznych: patrz § 6 Rozporządzenia;

·         udziału programu w widowni – obniżenie o połowę ( tj. do 25% w docelowym 2024 r.) wymiaru udogodnień dla programów uniwersalnych i wyspecjalizowanych, których udział w widowni nie przekracza 1%  liczonego jako średnia z roku poprzedniego^X  (obniżenie kwoty udogodnień ze względu na udział w widowni nie dotyczy programów przeznaczonych dla dzieci ze względu na specyfikę grupy docelowej): patrz § 7 i 8 Rozporządzenia.

§ 9 Rozporządzenia zastrzega, że  program, który spełnia więcej niż jedno kryterium obniżenia wymiaru udogodnień, może skorzystać tylko z jednego rodzaju obniżki w tym zakresie.

4)      Rodzaje programów, których nadawcy nie są obowiązani do dostarczania udogodnień dla osób niepełnosprawnych z uwzględnieniem kryterium liczby mieszkańców w zasięgu programu. Ze zwolnień skorzystają programy rozpowszechniane w sieciach kablowych, których liczba mieszkańców w zasięgu programu nie przekracza 500 tys., przy czym liczbę tę należy rozumieć jako liczbę abonentów sieci kablowej. Jednocześnie wyjaśniamy, że z udogodnień zwolnione są wyłącznie programy rozpowszechniane w sieciach kablowych, a nie rozprowadzane w tych sieciach.
Przepis dotyczący zwolnień z obowiązku zapewniania udogodnień został zawarty w § 10 Rozporządzenia.

5)      Sposób informowania odbiorców o terminie, czasie emisji i czasie trwania audycji zawierających udogodnienia dla osób niepełnosprawnych oraz rodzaju tych udogodnień. Sposoby te, rozumiane są jako łączne, zostały wymienione w § 12 Rozporządzenia.

Ewentualne pytania dotyczące Rozporządzenia KRRiT z dnia 15 listopada 2018 r. w sprawie udogodnień dla osób niepełnosprawnych z powodu dysfunkcji narządu wzroku i osób niepełnosprawnych z powodu dysfunkcji narządu słuchu w programach telewizyjnych można kierować na adres mailowy niepelnosprawni_tv@krrit.gov.pl

Uzasadnienie do Rozporządzenia KRRiT z dnia 15 listopada 2018 r.

^X Do celów stosowania obniżonych udziałów udogodnień w kwartalnym czasie nadawania programu,
z wyłączeniem reklam i telesprzedaży, Krajowa Rada będzie uwzględniać średni udział danego programu w widowni za rok poprzedni. Udziały te będą ogłaszane na stronie internetowej KRRiT do dnia 31 stycznia kolejnego roku.